Sigara, stres, diyabet ve anti-depresanlar
dişlerinizi kanatıyor olabilir
Diş eti kanaması, ağız ve diş sağlığı ile ilgili bir sorundur. Bunun en genel sebebi ağız ve diş bakımına gereken önemin yeterince verilmemesidir. Diş eti kanamaları bazen önemli bir sistematik hastalığın ağız içi belirtisi de olabilir. Diş Hekimi ve Protez Uzmanı Çağdaş Kışlaoğlu konuyla ilgili görüşlerini aktarıyor.
Sağlıklı diş eti nasıl gözükmelidir?
Sağlılık, doğal ve estetik bir dişeti portakal kabuğu görüntüsünde, açık pembe renkte
olmalıdır. Dişleri kök başlangıçlarında saran ve konturlarını takip eden muntazam bir dişeti
sınırına sahiptir. Sağlıklı diş etlerinde kırmızılık, şişkinlik ya da enfeksiyon yoktur. Fırçalama
sırasında ya da diş ipi kullanırken diş etlerinde kanama olmaz.
Periodontal hastalıkları nelerdir?
Periodontal hastalıklar, diş eti ve dişleri destekleyen kemik dokuları da etkileyen iltihabi
hastalıklardır. Periodontal hastalıklar, erken dönemde teşhis edildiklerinde tedaviye kolay ve
başarılı bir şekilde cevap verir. Belli başlı diş eti hastalıkları şunlardır:
Gingivitis: Dişetindeki enfeksiyonu tanımlayan gingivitis, diş eti hastalığının başlangıcıdır.
Gingivitisinin esas nedeni de bakteri plağıdır. Ağız bakımının yetersiz olması zaman içinde
dişlerin üzerinde bakteri plağının oluşmasına neden olur. Bu hastalıkta dişler kızarır,
fırçalama esnasında kolayca kanar ve şiş görünümdedir. Ağızda bakteri plağının oluşmaması
için dişler düzenli olarak fırçalanmalı ve diş ipi kullanılmalıdır. Tedavi edilmezse, hastalık bir
ileri aşama olan Periodontitis’e ilerleyerek, diş eti ve dişleri destekleyen kemikte hasar
oluşturur.
Periodontitis: Tedavi edilmemiş olan gingivitisin ilerlemiş safhasıdır. Periodontitis dişin kök
yüzeyini, diş kökünü saran kemiği ve bu iki doku arasındaki bağ dokusunu tahrip eden iltihabi
bir hastalıktır. Diş ile diş eti arasında periodontal cep kendini gösterir. Bu cepte bakteriler
hızla üremeye başlar. Hastalığın ilerlemesiyle dişlerde sallanma, diş ve diş etleri üzerinde
iltihabi akıntı görülebilir. Alveol kemiğinde hücresel düzeyde yıkım olduğundan o bölgede
hareketlilik nedeniyle dişler zamanla birbirinden uzaklaşır. Bu hastalarda şiddetli ağız kokusu
ve diş taşı birikimi vardır. Diş hekimine düzenli aralıklarla gitmek ciddi diş ve dişeti
hastalıklarının erken dönemde teşhis edilebilir ve neden olduğu olumsuz durumlara
zamanında müdahale edilebilir.
Diş eti hastalıklarının sebebi nedir?
Bakteri plağı: Dişlerin düzgün temizlenmemesi dişler üzerinde krem rengi bir bakteri
plağının oluşmasına neden olur. Diş çürükleri ve diş iltihaplarının temel nedeni; dişe sıkıca
tutunan, yapışkan, saydam olan bu bakteri plağıdır. Ağız hijyeni yetersiz olduğunda, diş ve diş
etlerini etkileyen bakteri plağı oluşur. Plağın bir miligramında 200 ile 500 milyon arasında
bakteri bulunur.
Sigara: Sigara ağızda çürük oluşumu, dişeti hastalıkları, dişlerde sararmaya neden olması
dışında, akciğer, yemek borusu, kalp hastalıkları ve ağız kanseri gibi birçok önemli rahatsızlığı
neden oluyor.
Genetik faktörler: Araştırmalara göre, diş eti hastalıklarında % 30 oranında genetik bir
yatkınlık söz konusudur. Ağız bakımının doğu şekilde yapılmaması diş eti hastalığının gelişme
olasılığını 6 kat daha arttırıyor.
Hormonal değişiklikler: Hamilelik döneminde östrojen ve progesteron hormonlarındaki artış
nedeniyle hamilelik gingivitisi denilen diş etlerinde kanama, şişlik, kızarıklık ile belirti veren
diş eti rahatsızlıkları görülebilir. Diş etleri bu dönemde daha hassas olduğu için ağız hijyenine
daha fazla özen gösterilmelidir.
Stres: İnsan doğasının dengesini bozan stres sadece psikolojik olarak zarar vermekle kalmaz
ayrıca vücutta fiziksel hastalıkların da oluşmasına zemin hazırlar. Yoğun stresin vücudumuza
zarar verdiği bölgelerden biri de diş etleridir. Periodontal hastalıklarda dahil olmak üzere
stres, vücudun enfeksiyonla mücadelesini zorlaştırmaktadır.
İlaç kullanımı: Anti-depresanlar, doğum kontrol hapları, kalp ilaçları dişeti hastalıklarına
neden olabilir. O nedenle, bu ilaçlardan birini almak gerekirse, diş hekimine bilgi verilmelidir.
Diş sıkmak veya gıcırdatmak: Diş ve diş eti arasındaki kuvvetin azalmasına neden olarak
periodontal doku yıkımına sebep olur. Diş etlerindeki çekilmenin bir sebebi de diş sıkmaktır.
Mutlaka gece plağı takılarak bu sıkmanın durdurulması gerekir.
Diyabet – şeker hastalığı: Diyabet hastalığı, bilinen komplikasyonların yanı sıra diş kaybı ile
sonuçlanan diş eti hastalıklarına da yol açabilir. Enfeksiyon açısından yüksek risk grubunda
olan diyabet hastalarının ağız sağlığının yakından takip edilmesi, düzenli aralıklarla diş hekimi
tarafından değerlendirilmesi gerekmektedir.
Kötü beslenme: Yetersiz ve dengesiz beslenme vücudun, bağışıklık sisteminin zayıflamasına
ve buna bağlı olarak, diş eti enfeksiyonu da dahil olmak üzere diğer enfeksiyonlarla
mücadelesinin zorlaşmasına neden olur.
Belirtileri nelerdir?
Dişeti hastalıkları basit bir dişeti iltihabından şiddetli enfeksiyonlara kadar geniş bir alanı
kapsar. Hastalıklarla birlikte dişetleri şişer, kızarır, kanar, çekilir; diş boyları uzar; ağız kokusu
meydana gelir; dişler yer değiştirir, araları açılır ve sonunda kaybedilir. Diş hastalığının en
önemli belirtisi olan diş et kanaması fırçalama sırasında, sert gıdalar yerken bazen de
kendiliğinden meydana gelir. Diş eti kanamalarını önemsemek gerekir. Çünkü tedavi
edilmezse gingivitis oluşumu, daha da ileri giderek periodontitis dediğimiz diş destek
dokularının iltihaplı hastalığının meydana gelmesine neden olabilir. Vitamin ve minerallerin
eksikliği diş etlerini hassaslaşmasına bu da dişeti kanamalarına neden olur.
Diş eti kanamasını nasıl önlenir?
Dişleri düzenli olarak fırçalanması ve en az günde bir kere diş ipi kullanımı ve rutin olarak diş
hekiminin ziyaret edilmesi ile diş eti kanamalarının önüne geçilmiş olunur. Dişetlerinin sağlık
olması için doğru beslenmek önemli. Sağlıklı diş etleri için özellikle A ve C vitaminlerini
(ıspanak, ciğer, süt ürünleri, portakal, greyfurt, domates, patates) düzenli olarak tüketmek
gerekiyor.
İlaç kullanımı diş eti hastalığına neden olur mu?
Sistemik hastalıkların tedavisi amacıyla kullanılan bazı ilaçlar, diş etlerinde büyümeye yol
açabilir. Kanser tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar dişeti hastalığına neden olur. Epilepsi
tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar, dişlerin ön yüzeylerinde, özellikle ön bölgelerde ve
restorasyonların çevresinde, dişler arasındaki diş etini ve diş eti kenarını içine alan, sıkı, soluk
pembe, kanamayan bir görüntüde diş eti büyümesine yol açabilir. Dişeti büyümesi de estetik
problemleri beraberinde getirir.
Organ doku nakli sonrasında kullanılan bazı ilaçların yan etkileri arasında diş etlerinde şişlik
ve hassasiyet, diş eti iltahabı görülür.
Kalp ve hipertansiyon hastalarında kullanılan ilaçlar da soluk pembe renkli bir büyümeye
sebep olabilir.
Diş ve diş eti sağlığını korumak için neler yapabiliriz?
Sağlıklı diş ve dişetleri için bakteri plağının; diş fırçalanması, diş ipi ve kimyasal ajanlar
kullanılması yoluyla, düzenli olarak her gün dişlerden uzaklaştırılması gerekmektedir. Ayrıca,
diş hekimine düzenli gidilerek kontrollerin yaptırılması da son derece önemlidir. Günlük ağız
bakımı diş taşlarının oluşumunu en az seviyede tutmakla beraber, tamamen
önleyememektedir. Bir diş hekimi tarafından yapılacak diş taşı temizliği; diş fırçası, diş ipi ile
temizlenemeyen bölgelerdeki sertleşmiş diş taşlarının ortamdan uzaklaştırılmasını sağlar. Diş
hekimi, kişiye özel ağız bakım planı yaparak diş etlerine zarar vermeden, diş fırçalamayı ve diş
ipi kullanmanın doğru yöntemini hastaya öğretebilir.
Diş Hekimi ve Protez Uzmanı
Dr. Çağdaş Kışlaoğlu
