30 Ağustos’ta Kazakistan’da Anayasa Günü kutlanır
Her büyük ulusun yolculuğu, ulusal kimliğini etkileyen birkaç temel dönüm noktasını içerir. Bağımsızlık ilanının yanı sıra, Anayasa kabulü ülkenin siyasi sisteminin ve süreçlerinin temelini oluşturur, çünkü Anayasada ulusun geleceğini belirleyen prensipler açıklanır.
Bağımsız Kazakistan Cumhuriyeti’nin ilk Anayasası, 28 Ocak 1993 tarihinde Kazakistan Yüksek Sovyeti 12. döneminin 9. oturumunda kabul edildi. Anayasa, kısa vadeli perspektifleri içeriyordu, özellikle Kazakistan parlamenter hükümet biçimine sahip bir cumhuriyet olarak ilan edildi. 30 Ağustos 1995 tarihinde, tüm halk referandumunda yeni bir Anayasa tasarısı kabul edildi. Bu olay ülkemizin gelişiminde dönüm noktası oldu. Temel yasa, başkanlık şeklinde bir devleti tanımladı.
Bağımsızlık yıllarında, ekonomik ve sosyal reformların ilerlemesi ve geliştirilmesi, Kazakistan Anayasası’nın birçok kez değiştirilmesine yol açtı ve 1998, 2007, 2011, 2017, 2019 ve 2022 yıllarında değişiklikler yapıldı.
Bu yıl Anayasa Günü, geçen yıl haziran ayındaki halk oylamasının sonuçlarına dayalı olarak yapılan Anayasa değişikliklerinin yürürlüğe girmesinin ardından ilk kez kutlanıyor. Bu reformlar Kazakistan’ı dönüştürdü ve ülkemizde yeni demokratik ilkelerin temelini attı. Parlamentoya ve yerel yönetimlere daha fazla yetki verildi, bu süreçte başkanlık yetkileri sınırlı hale getirildi – Hükümet artık halka daha fazla hesap veriyor. Ayrıca, güncellenmiş Anayasa’ya göre, Kazakistan Cumhurbaşkanı artık yalnızca yedi yıllık tek bir dönem için seçiliyor ve tekrar seçilme hakkı bulunmuyor, bu bölgemiz için tamamen benzersiz bir durumdur.
Kazakistan, insan haklarını ve demokrasiyi koruma mekanizmalarını daha da güçlendirdi, İnsan Hakları Komiseri, Çocuk Hakları Komiseri ve Engellilerin Haklarını Koruma Komiseri’nin rolünü ve statüsünü artırarak bunu başardı.
Ayrıca, insan haklarını daha fazla koruma amacıyla Anayasa Mahkemesi’ni yeniden kurduk. Kazakistan vatandaşları, Başsavcı ve İnsan Hakları Komiseri dahil olmak üzere Anayasa Mahkemesi’ne, Anayasa prensiplerine aykırı olduklarını düşündükleri hükümlerin hukuksuz olduğunu belirten bir başvuruda bulunabiliyorlar.
Anayasa değişikliklerine göre, 2004 yılından bu yana ilk kez, proporsiyonel-majöriter modeli parlamenter seçimlerde kullanıldı. Bu, parti adaylarıyla birlikte bağımsız adayların da tek adaylı bölgelerde seçimlere katılmasına olanak tanıdı.
Kazakistan’ın Anayasa Günü’nü kutlarken, geçen yılki Anayasa reformuna referandumda destek veren ülkemizin vatandaşlarını da onurlandırmalıyız. Bu reformlar, özgürlük, eşitlik ve uzlaşma ideallerini toplumumuzun yapısında daha da sağlamlaştırmamıza olanak tanıdı. Kazakistan vatandaşlarının, referandum dahil olmak üzere yaklaşık bir yıl içinde beş seçim kampanyasına katılma hakkına sahip olmaları dikkate değerdir.
Sonuç olarak, anayasa değişiklikleri ve reformlar sayesinde Kazakistan toplumunda yeni bir medeni ve siyasi kültür oluştu. Tabii ki, ülkemizdeki mevcut sistemdeki dönüşüm süreci tamamlanmış değil. Dönüşümler ve reformlar, sosyal ve ekonomik dâhil olmak üzere, küresel değişimlere, eğilimlere ve zorluklara ayak uydurmayı amaçlayan sürekli bir çabadır.
1995 yılında Anayasa’mızı ilk imzaladığımızda, pek çok zorlukla karşılaşan genç bir ulus idik. Kendi ulusal kimliğimizi oluşturma çabası içinde Anayasa,
değerlerimizi kodlamış ve istikrarımızın ve başarılarımızın temelini oluşturan ilkeleri ortaya koymuştur. Bugün, Anayasa’nın maddelerinin üçte birini etkileyen anayasa değişikliklerinin yürürlüğe girmesinden sonra, Kazakistan sadece birkaç yıl öncesine göre neredeyse yeni bir ulus haline gelmiştir.
Konuşma ve inanç özgürlüğünü, siyasi çeşitliliği ve kişisel özgürlüğü sağlayarak, Anayasa ülkemizin sosyal, ekonomik ve siyasi gelişiminin temelini atmıştır. Hoşgörülü toplumumuz, her bir vatandaşın, inancından bağımsız olarak, kendini değerli ve özgür hissedebildiği bir yerdir. Ayrıca, içsel refahımız, Anayasa’nın rehberliği olarak zaman veya tarihsel bağlamdan bağımsız olarak başarıya giden bir yolun dikkatli işaretidir.
30 Ağustos’un, tüm Kazakistan vatandaşları için anlamlı olan bu günün, kardeş Türkiye için de önemli bir milli bayram olan Zafer Bayramı’nı kutladığı derin bir sembolizmi vardır.
Bu tarih, Kazakistan ve Türkiye için bağımsızlık, vatanseverlik ve halkın birliğinin simgesidir.
Kazakistan Cumhuriyeti, Antalya Başkonsolosluğu
